Ongeveer 50 kilometer ten zuiden van Cayenne ligt bijna 2500 hectare aan beschermd gebied. Dat gebied is het natuurreservaat Trésor. Het ligt op de zuidwesterlijke zijde van het Kawgebergte, ingesloten tussen een provinciale weg en de Orapu rivier.

Locatie en geografie

Het Kawgebergte torent uit boven de uitgestrekte moerasvlakten. Het is tevens het eerste obstakel dat passaatwinden tegenkomen als ze vanaf de oceaan op het continent aankomen. De winden bevatten waterdamp van de oceaan en accumuleren bij het gebergte, wat neerslag veroorzaakt. Deze specifieke topografische omstandigheden maken dat Trésor tot de natste gebieden van Frans-Guyana behoort. De gemiddelde jaarlijkse neerslag bedraagt er meer dan vier meter.

Tijdens ijstijden speelde dit gebied een belangrijke rol in het overleven van talloze soorten. Het klimaat in het hoogland van de Guyana’s was destijds vele malen droger en het oppervlakte bos was gereduceerd tot een minimum. Veel soorten zochten hun heil in de regio van het Kawgebergte. Deze rol van het gebied heeft er waarschijnlijk aan bijgedragen dat er nu een enorm hoge biodiversiteit (inclusief veel endemische soorten) wordt gehuisvest.

Klein maar fijn

Het Trésorreservaat is een relatief reservaat in Frans-Guyana. Het nabijgelegen moerassige reservaat Kaw-Roura telt bijvoorbeeld ruim 90.000 hectare. Desondanks huisvest Trésor een buitengewoon grote hoeveelheid soorten. De combinatie van fysische (reliëf), edafische (bodemtype) en hydrologische (neerslag) factoren hebben het Trésorreservaat tot een mozaïek gemaakt van verschillende ecosystemen. Het bevat moerasbos op berghellingen, laaglandbos met daartussen natte savannes en geïsoleerde eilanden en moerasbossen aan de rivier Orapu.

Elk van deze ecosystemen bevat zijn eigen karakteristieke soorten, welke bijdragen aan de algemene rijkdom van het Trésorreservaat.

Ecosystemen

Hooglandbos op gedraineerde bodem

Dit type bos is het rijkst aan dieren- en plantensoorten. Bovendien bedekt dit type bos het grootste deel van Trésor, met name op de bergrug en het vlakke deel aan de voet van de berg. De kronen van de bomen staan gemiddeld op een hoogte van dertig meter, af en toe verrijkt met een woudreus van vijftig meter hoog. Onder het bladerdek vindt men her en der lateritische rotsstructuren (rijk in ijzer en aluminium) die kliffen en grotten kunnen vormen. In de ravijnen onderaan de berg ontstaan geleidelijk grotten. Deze grotten spreiden zich langzaam uit richten de lagere delen van het reservaat.

Moerasbos

De moerasbossen liggen voornamelijk geconcentreerd in een brede strook langs de Orapu. De vegetatiesamenstelling van de moerasbossen wordt sterk bepaald door regelmatige periodes van overstroming, als gevolg van getijdewisselingen en hevige regens. De meeste plantensoorten die er voorkomen, hebben speciale strategieën om te overleven in een bodem die volledig onder water staat. Moerasbossen huisvesten enkele emblematische soorten, zoals een endemische mahotboom van Noordoost-Guyana, Lecythis pneumatophora, en de zeldzame logoplant van Trésor, Anaphyllopsis americana.

Natte savannes

Iets wat Trésors waarde aanzienlijk vergroot, is de aanwezigheid van savannes. Ze contrasteren scherp met het omliggende bos, vanwege hun openheid. De vegetatie bestaat namelijk vooral uit kruidachtige soorten, in tegenstelling tot het bos met veel houtige en hoge planten. Vanwege hun schaarste wordt er extra aandacht besteed aan natte savannes en hun biodiversiteit.

Natte savannes zijn zeldzame en erg bedreigde ecosystemen in Frans-Guyana. De savannes alleen herbergen al ongeveer twintig procent van de beschermde plantensoorten in Trésor, terwijl ze maar twee procent van de oppervlakte bedekken. De savannes van Trésor staan bekend om hun goede conservatiestatus en groeiende belang, aangezien alle andere savannes in de regio niet worden beschermd tegen de extreme menselijke druk.

Ze lijken op het eerste gezicht niet erg interessant, maar naast een rijke flora, is er ook een rijke fauna te vinden – grotendeels geïsoleerd door het omliggende bos. Voorbeelden van die fauna zijn onder de reptielen: de grasanolis (Anolis auratus) en de kolenbranderschildpad (Chelonoidis carbonarius); onder de amfibieën: boomkikkers als Hypsiboas multifasciatus en Scinax nebulosus. Daarnaast zijn de savannes voorzien van de opmerkelijke aanwezigheid van de zwarte manakin (Xenopipo atronitens). Trésor is namelijk het enige gebied in Frans-Guyana waar deze soort is waargenomen. Voor planten geldt dat men er voornamelijk kleine soorten aantreft als zonnedauw (Drosera) en blaasjeskruid (Utricularia). Deze geslachten zijn goed vertegenwoordigd in de savannes.

Geïsoleerde heuveltoppen

Kleine heuveltoppen liggen verspreid in de lage delen van het reservaat en worden geïsoleerd door omliggende moerassen en savannes. De vegetatiesamenstelling op deze heuvels lijkt vaak op die van de hooglandbossen van het Kawgebergte en er leven dus vaak dezelfde zeldzame soorten. Dit is het geval voor enkele kwalisoorten (zoals Vochysia neyrati) en palmen (Astrocaryum rodreguiseii).

Uitgravingen in vergelijkbare gebieden suggereren dat deze bergen werden bewoond door Amerindiaanse populaties. Later zijn er ook tekenen gevonden van koloniale huizen, inclusief aanwijzingen voor handel in palissander, cacao, koffie en orleaan.